KHUTBAH JUMAT SINGKAT BAHASA JAWA
RUWAHAN UTAWI MEGENGAN
Megengan ayau ruwahan merupana salah satu tradisi masyarakat Jawa khususnyan jawa tengah dan jawa timur dalam menyambut datangnya bulan Romadhon. Megengan mempunyai arti menahan. Menahan segala sesuatu yang dapat membatalkan puasa. Dalam tradisi megengan atau ruwahan terdapat ritual pembacaan doa-doa dan bacaan ayat-ayat suci Al-Qur’an untuk leluhur yang sudah meninggal serat berserah diri atau ndodo terhadap segala sesuatu yang menjadi kehendak Allah Ta’ala.
Khutbah I
اَلْحَمْدُ لِلهِ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ، يُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ يَشَاءُ وَيَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ يَشَاءُ وَيُعِزُّ مَنْ يَشَاءُ وَيُذِلُّ مَنْ يَشَاءُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلهَ إِلَّا الله وَحْدَهُ لَا شَرِيْكَ لَهُ، شَهَادَةً عَصَمَ اللهُ قَائِلِيهَا دِمَاءَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ إِلَّا بِحَقِّ الإِسْلَامِ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، أَرْسَلَهُ اللهُ بِالْهُدَى رَحْمَةً لِلْعَالَمِيْنَ، اَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ، وَبَارِكْ وَسَلِّمْ عَلَيْهِ فِي الأَوَّلِيْنَ وَالأخِرِيْنَ وَفِي كُلِّ حِيْنٍ، وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِيْنَ أَمَّا بَعْدُ فَيَا عِبَادَ اللهِ فَيَا أَيُّهَا الْمُسْلِمُوْنَ، أُصِيْكُمْ وَنَفْسِي بِتَقْوَى اللهِ فَقَدْ فَازَ الْمُتَّقُوْنَ، قال الله عز وجل: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا . يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ۗ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا
Ma’asyirol Muslimin Rohimakumulloh.
Saderengpun kawulo bahasan perkawis nyambut datengipun wulan
romadhon, kawulo ngajak dhateng pribadi kawulo kiambak lumeber dhumateng panjenengan
sami tansah ningkataken taqwalloh ing pundi panggenan lan sadengah kawontenan
kelawan nindaaken perintahing Gusti lan Njeng Nabi ugi sedoyo awisane dipun
tebihi. Kanthi pangajab mugi2 kito sedoyo kalebet golonganipun tiyang-tiyang
engkang sami nampi kabegjan, karaharjan twin angsal ridhane pengeran.
Ma’asyirol Muslimin
Rohimakumulloh.
Wonten penghujung wulan Sya’ban kados saah puniko, katah sanget
amaliyah engkang dipun leksanaaken dening wargo langkung-langkung masayakat
adat, kados tradisi Ruwahan, sadrasana, megengan lan sanes-sanesipun gumantung
kaliyan prataping adat lan pakulinan ing daerahe masing-masing. Tradisi kang kasebat
kolo wahu temtu anggadahi makno utawu tujuan tertemtu, kados tradisi nyadran saking
bahasa sansekerta yakni “sroddro” engkang anggadahi makno “keyakinan” keyakinan
bilih sedoyo perkawis ing ngalam ndunyo puniko mboten saget lepas saking
kuwasanipun Dzat kang Moho Kuwaos. Lajeng menawi dupun pundut saking bahasa
Arab sadran dados shodrun utawi dodo. Tegesipun pasrah dhumateng Allah ingdalem
sdoyo perkawis lan ikhlas lair batin nampi panduming Gusti. Ewondene megengan
puniko anggadahi makno “megeng utawi ngempet” ngempet perkawis engkang saged mbatalaken
siyam.
Tradisi sadranan utawi megengan minongko sarono kagem
ngeling-eling dhumateng para leluhur, guru, utawi tiyang sepah ingkang sampun
marak sowan dhateng Allah ta'ala. Kanthi sarono mawi ziyarah kubur lan paring
sedekah marang sanes, ugi waosan-waosan dzikir kalimat tayibah ugi Al Quran
supados tansah eling dhumateng Gusti lan tentreming manah. Kados setunggal
dawuhe Gusti Allah
أَلَا
بِذِكْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوْبُ
“Elingo,
mung kanthi dzikir marang Allah, ati niro bakal tentrem” (Ar-Ra’d: 28)
Ma’asyirol Muslimin
Rohimakumulloh.
Tradisi kados dene sadranan menika, ugi saget nuwuhaken ugi ngraketake
paseduluran. Ingkang mekaten tentu sampun dipun gagas para winasis nalika
mirsani katahing keragaman masyarakat ing Nuswantoro kanthi nyekel
prinsip-prinsip syariat ugi mboten ngrisak tradisi lokal ingkang sampun wonten
ing masyarakat, Gusti Allah swt sampun paring dhawuh:
أُدۡعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالۡحِكۡمَةِ وَالۡمَوۡعِظَةِ الۡحَسَنَةِۖ
وَجٰدِلۡهُم بِالَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن
ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِالۡمُهۡتَدِينَ (النحل : 125)
“Ngajak-o Siro Muhammad marang agamane Pengeran nira, kelawan
hikmah lan pitutur kang bagus. Lan ladenono bantahe wong-wong kang sasar
saking dalan-dalane Allah. Utawi Allah iku langkung pirso marang wong-wong kang
oleh pituduh,".
Saking ayat menika, wonten ing keterangan tafsir Ibnu Katsir, saget
dipun pendhet maknane, bilih agama Islam kedah dipun ajarake kanthi cara
ingkang sahe lan santun. Ampun ngantos, maraake Islam malah angel ditampi
kalian masyarakat setempat. Para Walisongo sampun maringi tuladha, nyebarke
agama Islam kelawan kabudayan.
Ma’asyirol Muslimin
Rohimakumulloh.
Para jamaah ingkang minulya, Pramila, mangga kita saget sami
nguri-uri tradisi utawa budaya ingkang sahe menika. Menawi mboten kita, lajeng sinten
malih ingkang badhe kerso nguri-uri? Ampun ngantos kita gelo, sebab kelangan
tradisi sahe ingkang sampun dipun turunake saking para leluhur lan guru kito.
Mugi-mugi kita sedaya dados tiyang ingkang saget nguri-uri tradisi
sahe, soho saged istiqamah ingdalem ibadah marang Gusti Allah ta'ala. Amin ya
Rabbal Alamin.
جَعَلَنا اللهُ وَإيَّاكم مِنَ الفَائِزِين الآمِنِين، وَأدْخَلَنَا
وإِيَّاكم فِي زُمْرَةِ عِبَادِهِ المُؤْمِنِيْنَ : أعُوذُ بِاللهِ مِنَ
الشَّيْطانِ الرَّجِيمْ، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمانِ الرَّحِيمْ: يَا أَيُّهَا
الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا.
باَرَكَ اللهُ لِيْ وَلكمْ فِي القُرْآنِ
العَظِيْمِ، وَنَفَعَنِيْ وَإِيّاكُمْ بِالآياتِ وذِكْرِ الحَكِيْمِ. إنّهُ
تَعاَلَى جَوّادٌ كَرِيْمٌ مَلِكٌ بَرٌّ رَؤُوْفٌ رَحِيْمٌ
Khutbah II
اَلْحَمْدُ للهِ عَلىَ إِحْسَانِهِ وَالشُّكْرُ
لَهُ عَلىَ تَوْفِيْقِهِ وَاِمْتِنَانِهِ. وَأَشْهَدُ أَنْ لاَ اِلَهَ إِلاَّ
اللهُ وَاللهُ وَحْدَهُ لاَشَرِيْكَ لَهُ, وَأَشْهَدُ أنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا
عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ الدَّاعِى إلىَ رِضْوَانِهِ. اللهُمَّ صَلِّ عَلَى
سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وِعَلَى اَلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَسَلِّمْ تَسْلِيْمًا
كِثيْرًا. أَمَّا بَعْدُ: فَياَ اَيُّهَا النَّاسُ, اِتَّقُوااللهَ فِيْمَا
أَمَرَ وَانْتَـهُوْا عَمَّا نَهَى, وَاعْلَمُوْا أَنَّ اللهَ أَمَرَكُمْ بِأَمْرٍ
بَدَأَ فِيْهِ بِنَفْسِهِ وَثَـنَى بِمَلآ ئِكَتِهِ بِقُدْسِهِ بِقَولَ اللهِ تَعَالَى
: إِنَّ اللهَ وَمَلآئِكَتَهُ يُصَلُّوْنَ عَلىَ النَّبِى, يآاَيُّهَا الَّذِيْنَ
آمَنُوْا صَلُّوْا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوْا تَسْلِيْمًا.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ
وَسَلِّمْ وَعَلَى آلِ سَيِّدِناَ مُحَمَّدٍ وَعَلَى اَنْبِيآئِكَ وَرُسُلِكَ
وَمَلآئِكَةِ اْلمُقَرَّبِيْنَ وَارْضَ اللّهُمَّ عَنِ اْلخُلَفَاءِ
الرَّاشِدِيْنَ أَبِى بَكْرٍ وَعُمَر وَعُثْمَان وَعَلِى وَعَنْ بَقِيَّةِ
الصَّحَابَةِ وَالتَّابِعِيْنَ وَتَابِعِي التَّابِعِيْنَ لَهُمْ بِاِحْسَانٍ
اِلَى يَوْمِ الدِّيْنِ وَارْضَ عَنَّا مَعَهُمْ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ
الرَّاحِمِيْنَ
اَللهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَاْلمُؤْمِنَاتِ
وَاْلمُسْلِمِيْنَ وَاْلمُسْلِمَاتِ اَلاَحْيآءُ مِنْهُمْ وَاْلاَمْوَاتِ اللهُمَّ
أَعِزَّ اْلإِسْلاَمَ وَاْلمُسْلِمِيْنَ وَأَذِلَّ الشِّرْكَ وَاْلمُشْرِكِيْنَ
وَانْصُرْ عِبَادَكَ اْلمُوَحِّدِيَّةَ وَانْصُرْ مَنْ نَصَرَ الدِّيْنَ وَاخْذُلْ
مَنْ خَذَلَ اْلمُسْلِمِيْنَ وَ دَمِّرْ أَعْدَاءَ الدِّيْنِ وَاعْلِ كَلِمَاتِكَ
إِلَى يَوْمَ الدِّيْنِ. اللهُمَّ ادْفَعْ عَنَّا اْلبَلاَءَ وَاْلوَبَاءَ
وَالزَّلاَزِلَ وَاْلمِحَنَ وَسُوْءَ اْلفِتْنَةِ وَاْلمِحَنَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا
وَمَا بَطَنَ عَنْ بَلَدِنَا اِنْدُونِيْسِيَّا خآصَّةً وَسَائِرِ اْلبُلْدَانِ
اْلمُسْلِمِيْنَ عآمَّةً يَا رَبَّ اْلعَالَمِيْنَ.
عِبَادَاللهِ ! إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِاْلعَدْلِ وَاْلإِحْسَانِ وَإِيْتآءِ ذِي اْلقُرْبىَ وَيَنْهَى عَنِ اْلفَحْشآءِ وَاْلمُنْكَرِ وَاْلبَغْي يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ وَاذْكُرُوا اللهَ اْلعَظِيْمَ يَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوْهُ عَلىَ نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ وَلَذِكْرُ اللهِ أَكْبَرْ
Khutbah yang berkaitan dengan Megengan, Bulan Sya'ban, menyambut datangnya Bulan Ramadhan bisa dibuka di link berikut :
0 Response to "NGURI-URI TRADISI MEGENGAN UTAWI RUWAHAN"
Post a Comment